Niderlandy – kraj tulipanów, kanałów i wiatraków

Niderlandy to fascynujący kraj w Europie Północno-Zachodniej, który oferuje odwiedzającym wyjątkowe połączenie bogatej historii, dziedzictwa kulturowego i piękna przyrody. Choć nie znajdziemy tu gór, krajobraz, który pracowici Holendrzy dosłownie odebrali morzu, jest unikalny na skalę światową.

Bogata i dramatyczna historia

Tereny dzisiejszych Niderlandów były zamieszkane już od ostatniego zlodowacenia. W Drenthe odkryto prehistoryczne kanoe datowane na ok. 8000 r. p.n.e., uważane za najstarszą łódź świata. Rolnictwo dotarło tu około 5000 r. p.n.e., a z tego okresu pochodzi również najstarsza ceramika.

W czasach starożytnych obszar zasiedlili głównie Germanie (zwłaszcza Batawowie, Fryzowie i Frankowie Salscy) oraz Celtowie, którzy rywalizowali między sobą o wpływy. W 58 r. p.n.e. tereny te podbił Juliusz Cezar, a Rzymianie założyli tu pierwsze miasta i prowincję Germania Inferior (Dolna Germania), której granice biegły wzdłuż Renu.

Po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego powstało w 650 r. Królestwo Fryzów, które ostatecznie zostało wchłonięte przez państwo Franków za panowania Chlodwiga. Wraz z tym procesem rozpoczęła się chrystianizacja, której przez długi czas opierał się m.in. król Radbod.

Około X wieku kraj rozpadł się na szereg księstw i hrabstw podległych Świętemu Cesarstwu Rzymskiemu (m.in. hrabstwa Holandii, Hainaut, Flandrii, Geldrii, księstwa Brabancji i biskupstwo Utrechtu). W miastach rozkwitał handel i rzemiosło, a zamożne ośrodki miejskie wykupywały od władców przywileje, stając się de facto autonomicznymi republikami.

W 1247 r. Wilhelm II z Holandii został wybrany królem rzymskim. W 1384 r. niemal całe Niderlandy odziedziczył książę Burgundii Filip Śmiały. Lata 1433–1477 to okres przynależności tych ziem do Księstwa Burgundii. Po śmierci Karola Śmiałego w 1477 r. jego córka Maria Burgundzka poślubiła Maksymiliana I Habsburga, co spowodowało przejęcie Niderlandów przez Habsburgów. Ich syn Filip I Piękny poślubił Joannę Szaloną, czyniąc Habsburgów dziedzicami tronu hiszpańskiego. Ich syn Karol V od 1515 r. rządził z Niderlandów, by następnie zostać królem Hiszpanii (1516) i cesarzem (1519). W 1555 r. Karol V abdykował, a jego następcą został Filip II, który w 1559 r. wyjechał na stałe do Hiszpanii, co mieszkańcy Niderlandów odbierali jako poniżające.

Od 1568 r. trwały walki o niepodległość w tzw. wojnie osiemdziesięcioletniej. W wyniku rewolucji niderlandzkiej zainicjowanej przez Wilhelma I Orańskiego, w 1581 r. powstała Utrechcka Unia, która ogłosiła niepodległość jako Zjednoczone Prowincje Niderlandzkie. Wilhelm został ogłoszony ich władcą i do dziś jest czczony jako ojciec narodu – wspominany m.in. w hymnie. XVII wiek, nazywane często „złotym wiekiem” Niderlandów, to czas niezwykłego rozkwitu handlu, nauki i sztuki. Kraj stał się światową potęgą kolonialną i gospodarczą – w 1602 r. powstała potężna Kompania Wschodnioindyjska, a w 1621 r. Kompania Zachodnioindyjska. Holendrzy kolonizowali m.in. Indonezję, Gujanę, Brazylię, Kapsztad, Antyle Holenderskie. W tym okresie pojawiły się również początki kapitalizmu.

Rewolucja niderlandzka miała charakter protestancki – południe (dzisiejsza Belgia) pozostało katolickie i pod panowaniem hiszpańskim. Mimo prób ponownego zjednoczenia po kongresie wiedeńskim (1815) i utworzeniu Zjednoczonego Królestwa Niderlandów, Belgia ostatecznie odłączyła się w 1830 r., a niezależność została uznana w 1839 r.

Kraj prowadził nieustanną walkę z morzem – systematyczne osuszanie terenów i budowa wałów doprowadziły do powstania tzw. polderów. Ten wielowiekowy wysiłek kształtował kulturę i mentalność narodu.

Podczas II wojny światowej Niderlandy zostały okupowane przez nazistowskie Niemcy, co miało tragiczny wpływ na społeczność żydowską. Po wojnie kraj szybko się odbudował i stał się jednym z najbardziej liberalnych i postępowych państw Europy.

Najważniejsze zabytki i atrakcje kulturowe

Amsterdam

• Rijksmuseum z dziełami Rembrandta i Vermeera
• Muzeum van Gogha
• Dom Anny Frank
• Sieć historycznych kanałów (grachty) – UNESCO
• Targ kwiatowy Bloemenmarkt

Haga

• Mauritshuis z obrazem Vermeera Dziewczyna z perłą
• Binnenhof – siedziba parlamentu
• Pałac Pokoju – Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości

Rotterdam

• Nowoczesna architektura (m.in. domy kostkowe)
• Port Europoort – jeden z największych na świecie
• Most Erasmusbrug

Utrecht

• Domtoren – najwyższa wieża kościelna w kraju
• Średniowieczne centrum z kanałami

Inne atrakcje

• Tradycyjne wioski Zaanse Schans i Kinderdijk z wiatrakami
• Keukenhof – jeden z największych ogrodów kwiatowych świata
• Zamek De Haar koło Utrechtu
• Średniowieczne miasta: Delft, Haarlem, Maastricht

Przyrodnicze ciekawostki

Mimo dużej gęstości zaludnienia, Niderlandy oferują wiele atrakcji przyrodniczych:

• Park Narodowy De Hoge Veluwe – wrzosowiska, lasy, wydmy
• Morze Wattowe – unikalny ekosystem UNESCO
• Wyspy Fryzyjskie, m.in. popularny Texel
• Jeziora Fryzji
• Pola tulipanów między Haarlemem a Leidenem

Kraj słynie też z doskonałej infrastruktury rowerowej, umożliwiającej zwiedzanie niemal całej Holandii bezpiecznymi ścieżkami rowerowymi, bez wzniesień.

Dzięki kompaktowym rozmiarom kraju można w czasie jednego pobytu zobaczyć wiele atrakcji, co czyni Holandię idealną destynacją dla turystów szukających różnorodności kulturowej, historycznej i przyrodniczej.

PODSTAWOWE INFORMACJE

• powierzchnia: 41 543 km²
• ludność: 18 066 500
• skład narodowościowy (2005): 80,9% Holendrzy, 2,4% Indonezyjczycy, 2,4% Niemcy, 2,2% Turcy, 2,0% Surinamczycy, 1,9% Marokańczycy, 0,8% mieszkańcy Antyli, 6,0% inne mniejszości
• religia (2008): 30% katolicy, 21% protestanci, 10% inne (w tym 5% muzułmanie i 5% hinduiści, buddyści, żydzi, inni), 40% bezwyznaniowi
• języki urzędowe: niderlandzki i fryzyjski (oba języki zachodniogermańskie); niderlandzki obowiązuje także we Flandrii (Belgia) oraz na terytoriach zamorskich – Surinam, Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius, Sint Maarten
• stolica: Amsterdam (921 tys. mieszkańców), siedziba rządu i parlamentu: Haga (548 tys.)
• inne duże miasta: Rotterdam (664 tys.), Utrecht (267 tys.), Eindhoven (210 tys.), Tilburg (206 tys.), Almere (186 tys.), Groningen (179 tys.); aglomeracja Randstad (Amsterdam, Haga, Haarlem, Rotterdam, Leiden, Utrecht) – ponad 7,1 mln mieszkańców
• ustrój: monarchia konstytucyjna
• król: Willem-Alexander (od 30.04.2013)
• premier: Dick Schoof (od lipca 2024, polityk niezależny)
• podział administracyjny: 12 prowincji:
• Holandia Północna (Amsterdam)
• Holandia Południowa (Haga)
• Brabancja Północna (Den Bosch)
• Geldria (Arnhem)
• Utrecht (Utrecht)
• Fryzja (Leeuwarden)
• Overijssel (Zwolle)
• Limburgia (Maastricht)
• Groningen (Groningen)
• Drenthe (Assen)
• Zelandia (Middelburg)
• Flevoland (Lelystad)
• waluta: euro (€)
• PKB na mieszkańca (2023): 56 824 €
• członkostwo: założyciel UE, NATO, ONZ

Ambasada RP:
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Królestwie Niderlandów
Alexanderstraat 25, 2514 JM Haga
Telefon: +31 70 360 28 16
E-mail: hague.amb.sekretariat@msz.gov.pl
Strona internetowa: www.gov.pl/holandia